Mụn nang là gì? Nguyên nhân và cách điều trị mụn nang?

Mụn nang là loại mụn dai dẳng và khó điều trị vì chúng nằm sâu dưới da, đau nhức hơn các loại mụn khác. Những nốt mụn nang nếu không xử lý đúng sẽ để lại sẹo thâm, điều này luôn là nỗi ám ảnh đối với cả hai giới và bất kể tuổi tác, đặc biệt là những bạn trẻ đang trong thời kỳ dậy thì. Trong bài viết này, hãy cùng Blissberry tìm hiểu về mụn nang để tìm ra nguyên nhân và phương pháp điều trị hiệu quả loại mụn gây khó chịu này nhé.

1. Mụn nang là gì?

Mụn nang hay mụn trứng cá dạng nang (1) là loại mụn nằm sâu ở dưới da dưới dạng viêm nhiễm và phát triển qua các nang lông thành ổ viêm. Chúng chứa nhiều dịch mủ gây đau nhức và nếu bị kích thích, mụn nang có thể bị sưng tấy hoặc lan ra phạm vi lớn hơn. Đồng thời, mụn trứng cá dạng nang cũng thường để lại nhiều tổn hại cho làn da như những phần sẹo lõm và sâu sau khi điều trị.

Ngoài ra, thanh thiếu niên đang ở độ tuổi dậy cũng là đối tượng dễ bị mụn nang nhất. Bởi vì lúc này hormone androgen (hormone giới tính) tăng mạnh trong giai đoạn này khiến tuyến bã nhờn hoạt động nhiều hơn bao giờ, khiến da tiết dầu gây tắc lỗ chân lông và hình thành mụn nang nếu vệ sinh da không đúng cách. 

Phụ nữ đang trong thời kỳ kinh nguyệt, mang thai hay trong thời kỳ mãn kinh, nội tiết tố bị mất cân bằng cũng sẽ tạo điều kiện cho mụn nang xuất hiện.

2. Mụn nang thường mọc ở đâu?

Mụn nang thường xuyên xuất hiện ở gương mặt, cụ thể là vùng má và trán. Ngoài ra, mụn nang cũng sẽ hình thành tại một số vị trí khác trên cơ thể như lưng, vai, ngực, cổ hay mông. Bởi vì thường xuất hiện trên mặt, ảnh hưởng rất nhiều đến nhan sắc cũng như sự tự tin của nhiều người khi bị loại mụn này.

3. Nhận diện mụn nang?

Khác với những loại mụn khác thường biểu hiện ngay trên bề mặt của biểu bì, mụn nang lại hình thành và phát triển dưới lớp biểu bì, nổi lên bề mặt da dưới hình thái dạng bọc, u lớn hoặc dạng kén. Ngoài ra, mụn nang còn có một số đặc điểm nhận biết nổi bật như sau:

• Mụn nang có thể nổi riêng lẻ hoặc thành từng cụm lớn ăn sâu dưới da, gây cảm giác đau và khó chịu.
• Mụn có thể chứa mủ hoặc không. Nếu nốt mụn có mủ, bên trong đó thường chứa nhiều vi khuẩn, dịch nhầy màu trắng, chất bã.
• Ban đầu mụn nang chỉ sưng tấy, sau đó chuyển thành dạng nang cứng, chứa nhiều dịch và cuối cùng mụn sẽ dần chuyển sang trạng thái mềm chứa dịch lỏng.

4. Nguyên nhân và Cơ chế hình thành mụn nang

Mụn nang là hệ quả nặng nhất của mụn trứng cá vì sự tích tụ của vi khuẩn, bụi bẩn, chất bã nhờn và các tế bào chết gây bít tắc và viêm lỗ chân lông. Mụn nang có xu hướng xuất hiện ở những người có da dầu, không làm sạch da thường xuyên gây bít tắc lỗ chân lông, hoặc những người bị mất cân bằng nội tiết tố.

Ngoài ra, còn có những nguyên nhân phụ có khả năng gây ra mụn nang như sau:

• Lạm dụng mỹ phẩm và không làm sạch da đúng cách gây bít tắc lỗ chân lông.
• Da bị nhiễm corticoid thông qua mỹ phẩm kém chất lượng hay một số loại thuốc trị mụn.
• Việc sử dụng thuốc như steroid, lithium trong quá trình điều trị bệnh trầm cảm, rối loạn cưỡng chế hay một số loại thuốc chữa bệnh động kinh cũng khiến mụn nang xuất hiện.
• Những người sử dụng bia rượu hay hút thuốc lá nhiều cũng có nguy cơ bị mụn nang. 

Cơ chế hình thành mụn nang tương đối giống các loại mụn khác nhưng với mức độ tổn hại da cao hơn:

• Ban đầu, mụn xuất hiện do sự bít tắc lỗ chân lông, nếu không xử lý kịp thời sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn C.Acnes (Cutibacterium acnes: vi khuẩn gây ra mụn trứng cá) (2) phát triển gây ra phản ứng viêm đi kèm với biểu hiện sưng, nóng, đỏ và đau. 
• Một khi quá trình viêm diễn ra nặng hơn, cơ thể sẽ tự tạo một màng bao quanh vùng viêm nhiễm với hình dạng như túi mủ nang, chứa tất cả dịch mủ bên trong và gây đau nhức cho người bị mụn.

5. Phân biệt mụn nang với các mụn viêm khác

Dấu hiệu để phân biệt mụn nang và các loại mụn viêm khác là gì (3)? Hãy cùng Blissberry tìm hiểu nhé.

• Mụn trứng cá mủ: Nổi cộm trên bề mặt da, sưng đỏ và có mủ trắng ở phần đầu mụn. Sau khi nhân mụn được lấy ra thường sẽ để lại vết thâm.
• Mụn trứng cá hạch: Nổi rõ trên bề mặt da, sưng đỏ và cứng, gây đau và khó chịu.
• Mụn bọc: Một dạng mụn trứng cá nặng, thường có kích thước hơn 5mm và có thể lan ra tạo thành một mảng lớn, cứng, sần, đỏ và sưng to gây đau nhức. Sau khi nhân mụn được lấy ra thường để lại sẹo lõm.
• Mụn nang: Dạng mụn trứng cá nặng nhất, tương tự như mụn bọc nhưng nang mụn chứa nhiều mủ có thể nhìn thấy bằng mắt thường.

6. Mụn nang có tự hết không? Liệu có nên tự nặn mụn không?

Mụn nang lưu lại trên khuôn mặt rất lâu và thường khó để có thể tự hết nếu hết không có phương pháp điều trị đúng. Đối với các mảng mụn nang lớn cần nhận được sự hỗ trợ từ bác sĩ da liễu.

Vậy liệu chúng ta có nên tự nặn mụn nang không? Đáp án chính là: Tuyệt đối không được nặn. Hơn nữa, chúng ta cũng không được chạm vào những nốt mụn của mình ngay cả việc sờ sờ nhẹ. Bởi vì:

• Bàn tay thường xuyên tiếp xúc với nhiều đồ vật và bề mặt khác nhau, là nơi tập trung nhiều vi khuẩn, việc sờ mụn bằng tay có thể khiến nốt mụn bị viêm nặng hơn.
• Đối với những loại mụn khác, để loại bỏ triệt để mụn, chúng ta thường lấy cồi mụn ra. Tuy nhiên, mụn nang không có nhân và cũng không thể thấy cồi vì chúng nằm sâu trong lớp biểu bì, rất khó để tự lấy ra. Việc lấy cồi mụn sẽ làm tổn thương nghiêm trọng đến làn da cũng như khiến tình trạng mụn trở nên nặng hơn là rất cao.
• Việc tự nặn mụn nang chắc chắn sẽ để lại những vết sẹo lõm trên da, rất khó để điều trị.

7. Hậu quả khi không trị mụn nang viêm sớm

Mụn nang là biến thể nặng nhất của mụn trứng cá, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như sau:

7.1 Để lại sẹo

Mụn nang sẽ làm tổn thương cấu trúc của da và có khả năng cao sẽ để lại sẹo lõm gây mất thẩm mỹ. Ngoài ra việc điều trị sẹo từ mụn nang cũng tốn nhiều chi phí và khó đảm bảo làn da sẽ được phục hồi nguyên vẹn như lúc ban đầu.

7.2 Gây thâm mụn nặng

Vì mụn nang thường xuất hiện trên phạm vi rộng nên việc để lại những vùng thâm mụn lớn khó trị là điều không thể tránh khỏi.

7.3 Ảnh hưởng đến sự tự tin

"Sao mặt lại nhiều mụn vậy?"

"Mụn vậy rồi có đau lắm không?"

"Đã đi khám ở chỗ nào chưa?"

Một làn da đẹp luôn là mơ ước của nhiều người nhưng không phải ai cũng có được điều may mắn ấy. Việc sống chung với gương mặt sưng đỏ, đau nhức vì mụn và những lời nói của người xung quanh đã vô tình khiến những người bị mụn thường sinh ra tâm lý căng thẳng, tự ti. Đặc biệt là những người bị mụn nang sẽ càng bị ảnh hưởng sâu sắc: mặc cảm, không muốn gặp gỡ ra ngoài hay giao tiếp với bất cứ ai, bỏ lỡ nhiều cơ hội trong công việc, tình yêu và thậm chí còn dẫn tới bệnh trầm cảm.

7.4 Biến chứng

Đây là trường hợp nghiêm trọng và không mong muốn nhất đối với mụn nang. Nếu không có biện pháp xử lý kịp thời có thể dẫn đến việc nhiễm trùng dẫn đến hiện tượng áp xe, thâm sẹo sau điều trị và dễ tái phát trở lại và nặng hơn lần trước. 

Biến chứng được xem là nặng nhất chính là mụn viêm áp xe. Đây là tình trạng nhiễm trùng ở da dưới dạng là một khối mềm có màu hồng hoặc đỏ đậm chứa mủ và vi khuẩn, nằm gần mạch máu. Nếu không được chăm sóc kỹ lưỡng và điều trị kịp thời, vi khuẩn rất dễ tấn công sâu vào da và gây nhiễm trùng máu, có thể ảnh hưởng đến tính mạng.

8. Yếu tố nào làm tình trạng mụn tồi tệ hơn?

Những làn da bị mụn luôn nhạy cảm, dễ bị kích ứng và tổn thương hơn bình thường nên chúng ta cần phải chú ý chăm sóc da cẩn thận để tránh tình trạng mụn trở nên tồi tệ hơn. Sau đây là những yếu tố cần chú ý để làn da mụn được bảo vệ và chữa trị trong tình trạng tốt nhất (4).

8.1 Uống thuốc không theo sự chỉ định của bác sĩ

Trong thời gian điều trị mụn nang bằng thuốc, đặc biệt đối với thuốc kháng sinh, việc tự ý ngưng thuốc hay uống thuốc ngắt quãng sẽ làm kháng kháng sinh và khiến việc điều trị mụn trở nên phức tạp, tốn nhiều thời gian và chi phí hơn.

8.2 Chế độ ăn uống không lành mạnh

Đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ và thức ăn nhanh luôn là kẻ thù của làn da mụn. Những loại thực phẩm này sẽ làm giảm lượng vitamin K (5) trong huyết dịch, gián tiếp làm mụn mọc càng nhiều và dày đặc. Không những thế, chúng cũng có ảnh hưởng không hề tốt đến sức khỏe nên chúng ta cũng nên hạn chế hấp thụ những món ăn này.

8.3 Thói quen thể thao

Việc tập thể dục có ích cho cơ thể và làn da nhưng điều này cũng có thể khiến tình trạng mụn trở nên nặng hơn nếu không làm sạch da đúng cách. Đặc biệt, trước khi tập thể dục bạn cần loại bỏ lớp trang điểm để giảm tình trạng bị tắc lỗ chân lông gây nên mụn.

8.4 Căng thẳng thức khuya

Nếu chúng ta thức khuya qua 12h, gan sẽ không thể đào thải các chất độc và làm mới huyết dịch giúp loại bỏ các độc tố vốn là tác nhân gây mụn. Đồng thời, việc thức khuya sẽ khiến cơ thể trở nên căng thẳng, lúc này cortisol (hormone chống stress) sẽ thúc đẩy oxy hóa các acid béo tự do nhằm tạo năng lượng cho cơ thể cũng như khiến tuyến bã nhờn phát triển hơn, đây là nguyên nhân của các vấn đề về mụn.

8.5 Nặn mụn không đúng cách

Các bác sĩ da liễu không khuyến khích việc nặn mụn, đặc biệt là đối với loại mụn khó trị như mụn nang. Vì khi nặn mụn không đúng cách, mụn có thể bị vỡ nang, tăng nguy cơ nhiễm trùng, biến chứng và để lại sẹo lõm. 

9. Trị mụn nang tại nhà có hiệu quả không?

Có khá nhiều cách trị mụn nang tại nhà được truyền tai nhau từ chườm đá, chườm ấm đến sử dụng các nguyên liệu từ thiên nhiên như: chanh tươi, mật ong, giấm táo, nha đam… Những phương pháp trị liệu đó có chi phí thấp hơn nhiều so với bệnh viện hay phòng khám da liễu. Tuy nhiên, rủi ro khi trị mụn nang tại nhà sẽ cao hơn, một khi mụn trở nên nặng, viêm nhiễm và lây lan ở diện rộng sẽ khiến cho việc chữa trị trở nên khó khăn và tốn kém hơn.

Biện pháp an toàn để chúng ta có thể áp dụng để hạn chế việc mụn nang trở nên nặng thêm đó là có chế độ ăn uống và sinh hoạt phù hợp. Ngoài ra, người bị mụn cũng phải có biện pháp vệ sinh và chăm sóc làn da nhạy cảm của mình một cách cẩn thận.

10. Các phương pháp điều trị và loại bỏ mụn nang

Mụn nang là dạng nặng nhất và khá nguy hiểm của mụn trứng cá, nếu điều trị không đúng sẽ dễ dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như viêm nhiễm, lây lan, áp xe… Vì vậy, chúng ta cần có sự điều trị và theo dõi từ các bác sĩ da liễu để họ cân nhắc và lựa chọn phương pháp điều trị mụn nang phù hợp với cơ địa của mỗi người.

Việc tìm được một cơ sở điều trị uy tín, có quy trình điều trị bài bản và cơ sở vật chất sạch sẽ, được vô khuẩn kỹ càng là một bước quan trọng để làn da mụn được chữa trị trong điều kiện tốt và đỡ tốn nhiều chi phí nhất. Sau khi đã điều trị thành công, chúng ta cần phải tìm hiểu thêm về phương pháp chăm sóc da tại nhà để ngừa mụn tái phát.

Bên cạnh đó, chúng ta có thể sử dụng thuốc kháng sinh kết hợp với các sản phẩm trị mụn phù hợp như sữa rửa mặt chứa retinol, các loại kem trị mụn đặc trị và các loại sản phẩm khác được bác sĩ gợi ý sử dụng… 

11. Trong quá trình điều trị mụn nang cần lưu ý những gì?

Nếu muốn đạt được kết quả điều trị tốt nhất, chúng ta cần tuân thủ một số điều lưu ý như sau:

• Không sờ tay lên sờ hoặc nặn mụn: Việc tự ý đưa tay lên sờ mụn cũng như nặn mụn khi nhân chưa hoàn thiện sẽ khiến tình trạng mụn trở nên viêm nặng hơn, gây lây lan ra diện rộng và làm cho việc xử lý sau này khó hơn.
• Khi rửa mặt cần phải sử dụng lực nhẹ xoay trong quanh vùng mụn. Tuyệt đối không chà sát vì sẽ gây kích ứng da hay nặng hơn là làm vỡ mụn, làm viêm nhiễm và lây lan sang các vùng da khác. 
  Không sử dụng các loại sữa rửa mặt hay tẩy bào chết dạng hạt, thay vào đó hãy sử dụng loại sữa rửa mặt dạng bọt mịn để bảo vệ làn da mụn nhạy cảm.
• Bảo vệ da khỏi ánh nắng và bụi bẩn: Hạn chế đi ra ngoài nắng, đeo khẩu trang, đội nón rộng vành và bôi kem chống nắng để bảo vệ làn da mụn nhạy cảm khỏi sự tổn thương từ ánh nắng và bụi bẩn gây tắc lỗ chân lông.

12. Biện pháp ngăn ngừa mụn nang

Đối với những người chưa bị mụn nang thì cần phải làm gì để ngăn ngừa mụn nang? Các phương pháp ngăn ngừa mụn nang sau đây sẽ giúp chúng ta chăm sóc làn da của mình tốt hơn, ngăn ngừa các loại mụn nói chung và mụn nang nói riêng (6):

12.1 Làm sạch da mặt đúng cách

Rửa mặt sạch 2 lần/ ngày để thông thoáng các lỗ chân lông, không cho bụi bẩn và dầu thừa có cơ hội ở lại gây hại cho da. Ngoài ra, chúng ta cũng nên tẩy da chết từ 1 - 2 lần/ tuần để loại bỏ những tế bào chết, kích thích tái tạo da, giúp da trở nên đàn hồi có nhiều sức sống hơn.

12.2 Thiết lập một quy trình chăm sóc da hợp lý

Việc thiết lập một quy trình chăm sóc phù hợp với làn da của mỗi người luôn là điều cần thiết và quan trọng. Đặc biệt, việc lựa chọn những loại sản phẩm chăm sóc da phù hợp với bản thân sẽ giúp cho làn da được bảo vệ và nuôi dưỡng trong điều kiện lý tưởng nhất.

13. Biện pháp điều trị sẹo của mụn nang gây ra

Với sự phát triển của công nghệ như hiện nay, các cơ sở da liễu đã có thể điều trị các loại sẹo do mụn nang gây ra theo nhiều cách khác nhau:

• Tái tạo da bằng laser hay lăn kim.
• Mài da bằng hóa chất hay đốt điện.
• Vi phẫu hoặc phẫu thuật ghép da.

14. Chia sẻ từ Blissberry

Trên đây là những chia sẻ về mụn nang của Blissberry. Đây là một loại mụn dai dẳng và khó điều trị vì chúng nằm sâu dưới da gây ra đau nhức. Mong rằng thông qua bài viết này, các bạn đọc giả sẽ có thêm những thông tin bổ ích về mụn nang, từ biểu hiện, nguyên nhân, phương pháp điều trị cũng như phương pháp ngăn ngừa mụn để có thể tự bảo vệ và nuôi dưỡng làn da mỏng manh của chúng ta nhé!