Retinol là một dẫn xuất khá phổ biến có trong quy trình chăm sóc da. Nó đã được chứng minh lâm sàng với khả năng chống lão hóa, trẻ hóa làn da và trị mụn. Một hoạt chất cũng khá quen thuộc mà chúng ta thường xuyên nghe tới đó là retinoid. Nhiều người lầm tưởng rằng cả 2 thuật ngữ này đều chỉ chung một dẫn xuất, tuy nhiên đây là một sai lầm. 

Thực chất, 2 dẫn xuất này có nhiều điểm tương đồng nhưng tác dụng và liều lượng khuyến nghị của chúng khác nhau. Vậy Retinol vs. Retinoid khác nhau thế nào? Cùng Blissberry tìm hiểu nhé!

Retinol vs. Retinoid khác nhau thế nào?

Retinol (1) là một dẫn xuất khá phổ biến có trong quy trình chăm sóc da. Nó đã được chứng minh lâm sàng với khả năng chống lão hóa, trẻ hóa làn da và trị mụn. Một hoạt chất cũng khá quen thuộc mà chúng ta thường xuyên nghe tới đó là retinoid. Nhiều người lầm tưởng rằng cả 2 thuật ngữ này đều chỉ chung một dẫn xuất, tuy nhiên đây là một sai lầm. 

Thực chất, 2 dẫn xuất này có nhiều điểm tương đồng nhưng tác dụng và liều lượng khuyến nghị của chúng khác nhau. Vậy Retinol vs. Retinoid khác nhau thế nào? Cùng Blissberry tìm hiểu nhé!

A. Khái niệm

1. Retinol

Về cơ bản, Retinol là một loại retinoid được sử dụng chủ yếu trong các sản phẩm không cần kê đơn. Đây là dẫn xuất vitamin A (2) hoạt động theo cơ chế trung hòa các gốc tự do trong da, thúc đẩy quá trình sản sinh các tế bào collagen trên da. Dẫn xuất này thường được tìm thấy trong các loại mỹ phẩm với tác dụng điều trị mụn, làm mờ nếp nhăn, chống lão hóa và ngừa viêm, kháng khuẩn.

Retinol cũng có thể thấy trên bảng thành phần sản phẩm dưới một số tên như retinyl palmitate, retinyl linoleate, retinaldehyde, axit propionic hoặc retinyl acetate. 

2. Retinoid

Retinoids là dẫn xuất vitamin A được chuyển đổi thành axit retinoic để sử dụng trong chăm sóc da. "'Retinoid' về cơ bản là một thuật ngữ và retinol là 1 trong nhiều loại retinoids. (Bao gồm retinyl palmitate, retinaldehyde (3), retinol, tretinoin và tazarotene).

Về cơ chế hoạt động, retinoids là chất chống oxy hóa và loại bỏ các vết nhăn. Sau khi thoa lên da, retinoids sẽ thẩm thấu vào da và thúc đẩy quá trình tái tạo làn da, ức chế sự xuất hiện của sắc tố melanin giúp làm sáng, đều màu da. Ngoài ra, nó cũng có hiệu quả kháng viêm và hạn chế tiết bã nhờn, dầu thừa trên da.

Bạn có thể tìm thấy retinoid ở các loại mỹ phẩm dạng dung dịch bôi tại chỗ với hàm lượng 0,05% hoặc ở dạng kem với hàm lượng 0,05% và gel ở hàm lượng 0,05%. Bạn có thể tìm mua các sản phẩm này tại hiệu thuốc, cửa hàng tạp hóa và cửa hàng làm đẹp. Nó cũng có thể được kê theo toa trong trường hợp điều trị các bệnh da liễu.

B. Vai trò

1. Retinol

• Ngăn ngừa lão hóa và trẻ hóa làn da

Các sản phẩm chống lão hóa thường chứa hoạt chất này bởi nó thúc đẩy quá trình sản sinh các tế bào collagen trên da. Vì thế nên retinol được coi là có hiệu quả ngăn ngừa lão hóa da mạnh mẽ. Retinol giúp xóa bỏ các nếp nhăn và ngăn ngừa các biểu hiện lão hóa như nám, tàn nhang và chống lại những ảnh hưởng tiêu cực từ môi trường lên làn da.

• Cải thiện các vấn đề về mụn

Một trong những tác dụng nổi bật của retinol đó là khả năng đánh bay những vết mụn tuyệt vời. Nó đem lại hiệu quả qua việc ngăn ngừa và loại bỏ các tác nhân gây ra mụn như dầu thừa trên da, tế bào chết, bít tắc lỗ chân lông,...Nhờ vậy, retinol giúp làn da của bạn trở nên thông thoáng và mịn màng, mềm mại hơn. Bên cạnh đó, dẫn xuất vitamin A này cũng có khả năng kháng viêm, kháng khuẩn cho da, nhanh chóng cải thiện các vấn đề về mụn.

2. Retinoid

• Loại bỏ các nếp nhăn

Retinoids có hiệu quả tuyệt vời trong việc giúp da bạn sản sinh ra nhiều collagen hơn, vì vậy khiến làn da trở nên đàn hồi, săn chắc và làm mờ các nếp nhăn trên da. Ngoài ra, retinoids còn kích thích hình thành các mạch máu mới, đem lại cho bạn 1 làn da hồng hào hơn. Tretinoin và tazarotene đã được Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) công nhận hiệu quả trong việc điều trị lão hoá da do ánh sáng, cải thiện nếp nhăn vừa phải và làm sáng da. 

• Làm sáng và đều màu da

Ngoài tác dụng trẻ hóa làn da, retinoids cũng giúp làm mờ các đốm đồi mồi và làm mịn các mảng sần sùi trên da. Thật vậy, nếu bạn kiên trì sử dụng retinoid dưới dạng bôi hàng ngày, làn da của bạn sẽ cải thiện rõ rệt trong khoảng 3-6 tháng sử dụng. Dẫn xuất vitamin A này làm sáng da dựa theo cơ chế làm giảm số lượng tế bào melanin-sắc tố gây sạm da sản sinh trên da, nhờ đó làm đều màu da, khiến làn da trở nên tươi tắn và rạng rỡ hơn.

• Điều trị các bệnh da liễu

Retinoids còn được sử dụng trong điều trị bệnh vảy nến bởi nó có khả năng làm chậm quá trình phát triển tế bào mới trên da ở người bệnh. Thông thường, bệnh nhân mắc vảy nến sẽ được bác sĩ chỉ định sử dụng retinoids dưới dạng kem bôi hoặc gel cùng với các phương pháp điều trị vảy nến khác như corticosteroid (3) để đem lại hiệu quả cao. 

Ngoài ra, retinoids còn có hiệu quả điều trị mụn cóc dựa trên cơ chế đi sâu vào màng tế bào trên da và phá vỡ sự phát triển của các tế bào mụn cóc. Bằng việc điều trị theo phương pháp này, triệu chứng bệnh có thể biến mất sau vài tháng sử dụng.

C. Liều lượng khuyến nghị

1. Retinol

• Đối với người mới sử dụng: 1 tuần/lần với hàm lượng 0,5% mỗi lần sử dụng
• Đối với người đã thích nghi với retinol: 3 lần/tuần với hàm lượng tăng dần từ 0,5%-1%, tốt nhất là nên có chỉ định của bác sĩ.
• Đối với người đã thích nghi hoàn toàn với retinol: có thể sử dụng đều đặn mỗi tối.

2. Retinoid

Với các loại retinoids khác ngoài retinol, bạn có thể tham khảo liều lượng dưới đây:

1. Retivance (Retinaldehyde): Retinaldehyde là một dẫn xuất Vitamin A có đặc tính khá giống với retinol. Nhiều người gọi nó là là “Tretinoin dành cho làn da nhạy cảm” bởi dẫn xuất này có tác dụng tương tự như Tretinoin nhưng không gây kích ứng mạnh mẽ như Tretinoin. Liều lượng khuyên dùng:

• Đối với người mới sử dụng: 2-3 lần/tuần ở nồng độ 0,1%.
• Đối với người đã thích nghi với retinaldehyde: tăng dần tần suất lên với nồng độ từ 0,1-0,2%.

1. Tretinoin: Đây là dẫn xuất mạnh nhất trong nhóm retinoids (mạnh gấp 20 lần retinol). Vì vậy, bạn không nên tự ý sử dụng sản phẩm này mà nên tham khảo lời khuyên từ bác sĩ da liễu trước khi sử dụng để lựa chọn liều lượng và tần suất phù hợp nhất với tình trạng da của bạn.

• Đối với người mới sử dụng: thông thường chỉ nên dùng với liều lượng 0,025%, 1-2 lần/tuần.
• Đối với người đã sử dụng các sản phẩm đặc trị mạnh: nồng độ 0,1% rồi tăng dần sau khi da đã thích nghi hoàn toàn với tretinoin.

D. Retinol và retinoids thường được tìm thấy dưới những dạng nào?

1. Retinol

Retinol có thể dễ dàng tìm thấy trong các thành phần tự nhiên bởi nó là vitamin A nguồn gốc động vật. Bởi vậy, bạn có thể sử dụng retinol 1 cách tự nhiên thông qua việc bổ sung một số thực phẩm như:

• Thịt nội tạng, chẳng hạn như gan
• Cá béo, chẳng hạn như cá ngừ và cá trích
• Sữa và pho mát
• Trứng

Ngoài ra, retinol cũng được sử dụng ở dạng bôi hoặc uống. Tuy nhiên, dạng bôi thường đem lại hiệu quả tốt hơn.

2. Retinoids

Retinoids ngoài retinol không thể tìm thấy trong tự nhiên mà cần được điều chế và chiết xuất trong phòng thí nghiệm. Các retinoids thường được sử dụng ở các dạng sau:

• Dạng kem bôi trực tiếp trên da, thường để điều trị các vấn đề da liễu và trị mụn
• Dạng kem dưỡng thường được dùng với mục đích trẻ hóa làn da
• Dạng gel: thường có tác dụng mạnh mẽ hơn dạng kem bôi và nên được kê đơn theo chỉ dẫn của bác sĩ.

E. Tác dụng phụ

1. Retinol

• Làm da căng, khô, thô ráp

Retinol đẩy nhanh quá trình tái tạo da, vì vậy khiến làn da tẩy tế bào chết với tần suất cao hơn bình thường, khiến da không kịp thích ứng và mất đi dầu tự nhiên trên da, khiến da khô hơn và dễ bong tróc.

• Gây đỏ da và châm chích

Khi mới sử dụng retinol, làn da của bạn có thể bị kích ứng bởi chưa thích nghi với việc sử dụng dẫn xuất vitamin A này. Vì vậy, da sẽ trở nên ửng đỏ, nếu nghiêm trọng hơn sẽ có cảm giác châm chích, ngứa rát trên da, đặc biệt đối với làn da nhạy cảm. Do đó, khi mới sử dụng, bạn cần tìm hiểu thật kỹ về dẫn xuất vitamin A này và liều lượng phù hợp với làn da của bạn.

• Đẩy mụn

Khi sử dụng retinol, dù muốn hay không nó cũng kích thích đẩy mụn ẩn lên bề mặt da. Điều này có thể giải thích bởi retinol đẩy nhanh quá trình tái tạo da, khiến mụn dễ dàng xuất hiện. Đặc biệt đối với những bạn có làn da dầu, tình trạng này khá phổ biến bởi da dầu dễ bị mụn hơn những loại da khác.

Nhạy cảm hơn với ánh nắng mặt trời

Khi sử dụng retinol, làn da trở nên nhạy cảm hơn, mặt khác, retinol khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có khả năng bị chuyển hóa và đem lại tác động tiêu cực với làn da của bạn. Vì vậy, bạn nên sử dụng retinol trước khi đi ngủ vào ban đêm và đừng quên bôi kem chống nắng mỗi khi ra ngoài, bạn nhé!

2. Retinoids

Retinoids khi mới sử dụng hoặc sử dụng với hàm lượng cao có thể gây ra những tác dụng phụ trên da như:

• Gây khô da, mẩn đỏ, ngứa hoặc bong tróc da
• Hơi nóng da, châm chích nhẹ trên da
• Sưng, phồng rộp trên da
• Gây viêm da nếu sử dụng quá liều lượng cho phép

Bên cạnh đó, dẫn xuất vitamin A này cũng có thể gây ra tác động tiêu cực tới sức khỏe:

• Tăng nguy cơ gây dị tật bẩm sinh ở phụ nữ có thai
• Làm khô mắt, tăng men gan
• Giảm bạch cầu hoặc rối loạn lipid máu
• Gây ra các vấn đề như đau đầu, buồn nôn,...
• Tác dụng nguy hiểm nhất của các Retinoic đường uống là gây quái thai đối với các phụ nữ có thai.

F. Lời kết

Với bài viết này, Blissberry mong rằng bạn đã có thêm những hiểu biết nhất định về sự giống và khác nhau giữa 2 dẫn xuất retinol và retinoids cũng như hiệu quả, tác dụng phụ khi sử dụng. Retinol và retinoids đều là dẫn xuất vitamin A, trong đó retinol là dẫn xuất thuộc nhóm retinoids không cần phải kê đơn và có dược tính nhẹ nhất trong nhóm này. Ngoài ra, điểm khác biệt dễ nhận thấy giữa retinol và retinoids đó là chúng ta có thể thấy retinol trong tự nhiên dưới dạng vitamin A có nguồn gốc động vật, còn retinoids bắt buộc phải được điều chế và chiết xuất trong phòng thí nghiệm.

Điểm chung cần nhớ đối với cả 2 dẫn xuất này đó là chúng đều có tác dụng trẻ hóa làn da, cải thiện tình trạng thâm, nám và da không đều màu. Khi sử dụng retinol và retinoids, nên sử dụng vào ban đêm, tránh ánh nắng mặt trời tối đa và sử dụng với liều lượng, tần suất từ thấp đến cao để da đủ khả năng thích ứng.